Arbeidsmarkt18/04/2024 · 3 min
Kort door de bocht
- Om de mismatch op de arbeidsmarkt te beëindigen moet er flink worden geïnvesteerd in opleidingen en om- en bijscholing, vindt directeur van het UWV WERKbedrijf Tof Thissen
- Volgens Thissen is Nederland gebaat bij regionale werkcentra, een ambitieuzere versie van het Duitse Berufsinformationszentrum
Thissen over arbeidsmarktkrapte
> Nederland vergrijst in rap tempo, en dus ontstaat er structurele krapte op de arbeidsmarkt: er zijn nu meer vacatures dan werklozen. Wat kunnen we komende jaren doen om ervoor te zorgen dat we niet helemaal vastlopen?
“Je kunt een boel dingen verzinnen: sommige sectoren kunnen bijvoorbeeld naar het buitenland worden geëxporteerd, naar landen waar er wel voldoende beschikbaarheid van mensen is. Of werkgevers halen meer arbeidsmigranten naar Nederland, maar dat ligt politiek altijd gevoelig. Ook de toenemende robotisering heeft impact op de mate van krapte.”
Werkgevers kunnen meer arbeidsmigranten naar Nederland halen, maar dat ligt politiek altijd gevoelig”
“Sectoren die met krapte kampen, kunnen bovendien reclame maken voor zichzelf. Sta je bekend als leuke sector om in te werken? Dan laten veel jongeren zich voor jouw soort werk opleiden. Maar als maatschappij schieten we daar weinig mee op: werkvelden die zichzelf niet weten aan te prijzen blijven alsnog de krapte voelen, terwijl we ook die sectoren nodig hebben.”
“Feit blijft uiteindelijk dat we vergrijzing niet zelf in de hand hebben, we kunnen er weinig aan doen. Wat we wel kunnen beïnvloeden is de mismatch op de arbeidsmarkt. Dat is zo mogelijk nog een grotere veroorzaker van de huidige krapte.”
> Hoe bedoelt u?
“Op dit moment werken veel mensen in sectoren waar de business niet echt booming is, zullen we maar zeggen. Gaat hun werkgever straks kopje onder en verliezen zij hun baan? Dan hebben ze geen vaardigheden waar op de huidige arbeidsmarkt vraag naar is. We krijgen dan een situatie waarin veel mensen met een uitkering thuiszitten, terwijl werkgevers staan te springen om nieuw personeel.”
“Een simpele oplossing zou zijn: geef die net ontslagen mensen een opleiding waardoor ze bij nieuwe werkgevers terecht kunnen. Maar daar kleven allerlei praktische bezwaren aan. De opleiding kunnen we weliswaar gratis maken, maar na z’n ontslag krijgt de werknemer in kwestie maar 9 maanden een WW-uitkering. Een opleiding duurt gemiddeld twee jaar, wie gaat er in de overige 15 maanden voor zorgen dat-ie brood op de plank krijgt?”
“Een opleiding duurt twee jaar, wie gaat er in de overige 15 maanden voor zorgen dat je brood op de plank krijgt?”
“Een constructie die ik kan verzinnen: een werkgever ziet dat zo’n sectorwisselaar al 9 maanden gemotiveerd z’n nieuwe opleiding doet en neemt hem op basis daarvan op BBL-niveau aan. Gaat dat goed? Dan krijgt hij een vast contract. Resultaat? De werknemer zit niet meer thuis, de werkgever heeft geen personeelstekort en de arbeidsmarkt blijft op rolletjes lopen.”
Zijn blik op wie de problemen moet oplossen
> Wie moet dat allemaal in goede banen leiden?
“Met het UWV Werkbedrijf hebben we daarin een belangrijke rol. We zijn een kennispartner op de arbeidsmarkt en brengen in kaart welke beroepen en vaardigheden in trek zijn. Daarnaast motiveren we onder andere werknemers in kansarme sectoren om die vaardigheden ergens te gaan leren. Gelukkig kunnen ze daarvoor nu gebruik maken van het STAP-budget. Ik hoop dat het volgende kabinet nog meer geld uittrekt voor dat soort subsidies. De 200 miljoen vanuit het STAP-budget, beschikbaar voor de hele beroepsbevolking, is waarschijnlijk niet voldoende om ieders positie op de arbeidsmarkt te stimuleren.”
“Ik hoop dat het volgende kabinet nog meer geld uittrekt voor subsidies zoals het STAP-budget”
“De klus kunnen we niet in ons eentje klaren, dat doen we samen met onze partners op de arbeidsmarkt. De Regionale Mobiliteitsteams bijvoorbeeld, die momenteel overal in het land staan. Deze samenwerkingsverbanden van publieke en private partijen zorgen ervoor dat mensen die hun baan kwijt zijn of kwijt gaan raken, ondersteuning krijgen. Dat is fantastisch, maar ik zou het concept willen uitbreiden en structureel willen verankeren. Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder.”
Zijn gouden greep: iedere regio een werkcentrum
> Hoe dan?
“Ik zou in iedere regio van Nederland een werkcentrum willen oprichten. Daarbij laat ik me inspireren door het Berufsinformationszentrum, een kantoor waar iedere Duitse regio er minstens één van heeft. Jongeren kunnen er terecht om het over hun studie- of beroepskeuze te hebben, maar volwassenen die twijfelen over een carrièreswitch, of een andere loopbaanvraag hebben, kunnen er ook informatie inwinnen.”
“Die werkcentra in Nederland moeten nog ambitieuzer worden, het moeten beurshallen zijn, vind ik. Iedereen met een rol op de arbeidsmarkt krijgt er een kraampje: ik denk dan aan verschillende werkgevers en overheidsdepartementen, maar ook onderwijsinstellingen en loopbaanbegeleiders. En boven de uitgang van die hallen hangt een bord: ‘Dit pand verlaat je altijd met nieuw perspectief’. Dat perspectief kan in de vorm van een nieuwe opleiding zijn, of in de vorm van een sollicitatiegesprek volgende week. En alles daar tussenin. Natuurlijk moeten het niet alleen fysieke plekken worden: ook de digitale variant moet staan als een huis.”
“Ik droom van een ontslagvrije samenleving: een wereld waarin ieder mens skills bezit waar vraag naar is”
“Kijk: ik droom van een ontslagvrije samenleving: een wereld waarin ieder mens skills bezit waar vraag naar is en iedereen de mogelijkheid heeft om zich verder te ontwikkelen. Daardoor kun je dan van sector naar sector hoppen, op het moment dat de arbeidsmarkt verandert. Een werkcentrum zoals ik hem net beschreef zou een goed begin zijn om die droom te verwezenlijken.”
