Arbeidsmarkt24/04/2024 · 3 min
Kort door de bocht
- Rob Witjes, Hoofd Arbeidsmarktinformatie bij het UWV, denkt dat de arbeidsmarktkrapte here to stay is
- Door die krapte verwacht hij dat de skillsgerichte arbeidsmarkt eindelijk werkelijkheid wordt, weliswaar uit noodzaak
- De skillsontologie CompetentNL – het UWV werkt daar al een poosje aan – helpt het skillsdenken mogelijk te maken
- Loopbaancoaches kunnen wat Witjes betreft op drie manieren helpen bij de doorbraak van de skillsgerichte arbeidsmarkt
Witjes over arbeidsmarktkrapte
> Het CBS meldde dat ondernemers optimistisch zijn over 2022. Ze verwachten onder andere meer personeel aan te kunnen nemen. Deelt u hun optimisme over de arbeidsmarkt?
“Ondernemers zijn door de bank genomen optimistische mensen, zeker wanneer hun orderportefeuilles goed gevuld zijn, zoals nu het geval is. De uitkomsten van die CBS-enquête verbazen me daarom weinig.”
“Ondernemers zijn door de bank genomen optimistische mensen, zeker wanneer hun orderportefeuilles goed gevuld zijn”
“Maar in datzelfde onderzoek gaf 30,4% van de ondernemers aan last van personeelstekorten te hebben. Dat cijfer is hoog, ik heb het eerlijk gezegd nog nooit boven de 30% gezien. Doordat er zo weinig werklozen en zoveel vacatures zijn, is het voor ondernemers heel moeilijk om goede mensen aan zich te binden. Daar maken ze zich dus wel degelijk zorgen over.”
“Die situatie houdt voorlopig aan, denk ik. Vooral nu het kabinet met coronasteun veel banen kunstmatig in leven houdt. Op gegeven moment zal de krapte weliswaar een beetje afnemen, het werkloosheidspercentage van 3% zoals het nu is kan immers niet voor altijd bestaan. Maar kijk je op de lange termijn? Dan blijven we met krapte te maken houden. Zeker nu de beroepsbevolking vergrijst: veel mensen gaan de komende jaren met pensioen en die moeten wel worden vervangen.”
Zijn blik op de skillsgerichte arbeidsmarkt
> Welke gevolgen heeft de arbeidsmarktkrapte, voorspelt u?
“Ik hoop vooral dat ondernemers beseffen dat de krapte here to stay is, en dat ze daarom hun hiring-strategie aanpassen. We moeten naar een skillsgerichte arbeidsmarkt. Want gaan ondernemers mensen aannemen op basis van persoonseigenschappen en vaardigheden, in plaats van op basis van hun functietitel? Dan wordt het voor werknemers makkelijker om zich op de arbeidsmarkt te bewegen, en neemt de mismatch dus af.”
“Doordat we nu met krapte kampen, krijgt die skillsgerichte arbeidsmarkt momentum. Vooral in sectoren waar de nood het hoogst is, zien we iets gebeuren. Steeds meer ondernemers in bijvoorbeeld de techniek zien dat ze iets anders moeten doen om mensen aan te trekken: ze beginnen dus benodigde vaardigheden in hun vacatures dikgedrukt te maken, in plaats van de functietitel.”
“Waar de nood het hoogst is maken werkgevers vaardigheden in hun vacatures dikgedrukt , in plaats van de functietitel”
“Maar om van de skillsgerichte arbeidsmarkt écht een succes te maken, is er meer nodig. Een goede skillsontologie bijvoorbeeld, bij het UWV zijn we daar nu druk mee bezig, hij heet CompetentNL. Die ontologie gaat ervoor zorgen dat AI-systemen vacatures goed op cv’s kunnen matchen. En dat op basis van de vaardigheden van een kandidaat.”
> Mogen we ervan uitgaan dat de skillsgerichte arbeidsmarkt volgend jaar doorbreekt, als de krapte aanhoudt?
“Op m’n kantoor heb ik veel boeken die de overgang naar een skillsgerichte arbeidsmarkt voorspellen: één van die boeken deed dat al in 1996. Ik wil er maar mee aangeven dat we het er al lang over hebben, maar dat een en ander verwezenlijken steeds lastig blijkt. Ook 2022 zal waarschijnlijk nog niet het jaar van de doorbraak worden. Maar we zijn wel goed op weg.”
“Dankzij de huidige arbeidsmarktkrapte ontstaat er meer beweging. Hopelijk blijft dat zo. Want als Nederland op een dag weer in een economische dip terecht komt – en er daardoor meer werklozen zijn – gaan ondernemers misschien achteroverleunen. Ze kunnen dan zoals vanouds om een brief en een cv vragen, én ze kunnen weer gaan selecteren op basis van diploma’s en werkervaring.”
“Als Nederland in een economische dip terecht komt – en er daardoor meer werklozen zijn – gaan ondernemers misschien achteroverleunen”
“Dat zou ongelofelijk jammer zijn. Want zoals ik eerder uitlegde: de arbeidsmarktkrapte zal binnenkort vast tijdelijk afnemen, maar op de lange termijn blijft hij bij ons. De vergrijzing van ons land zorgt ervoor dat er dadelijk meer mensen vervangen moeten worden door pensionering: een meer skillsgerichte arbeidsmarkt is dan cruciaal.”
De rol van loopbaancoaches volgens Witjes
> Welke rol hebben loopbaancoaches eigenlijk op de skillsgerichte arbeidsmarkt?
“Loopbaancoaches moeten in ieder geval weten welke vaardigheden toekomstbestendig zijn. Met je cliënt onderzoeken welke skills hij of zij heeft is natuurlijk belangrijk, maar koppel het ook aan arbeidsmarktkansen. Het afwerken van facturen kan iemand nog zo goed afgaan maar in de toekomst is er geen droog brood mee te verdienen. Werk zoeken op basis van die skill, moet je om die reden als loopbaancoach afraden.”
“Daarnaast moet een loopbaanbegeleider wat mij betreft herkennen welke competenties zijn cliënt nog mist. Wordt iemands baankans een stuk groter door het aanleren of opfrissen van één of twee extra skills? Dan moet de coach zijn cliënt aanmoedigen dat te doen, en het liefst ook weten waar z’n cliënt daarvoor terecht kan.”
“Een loopbaanbegeleider moet wat mij betreft herkennen welke competenties zijn cliënt nog mist”
“Tot slot denk ik dat de loopbaanwereld ondernemers meer moet helpen. Kan je als loopbaancoach voor een werkgever in kaart brengen welke vaardigheden zijn werknemers hebben? Dan kan-ie openstaande vacatures vaker intern oplossen. Je voorkomt zo dat waardevolle mensen jouw bedrijf verlaten, puur en alleen omdat ze naar een andere functie zoeken.”
