Bij- en omscholing vooral belangrijk voor mensen met praktische opleiding

Geschreven door

De arbeidsmarkt moderniseert in rap tempo. Aan alle kanten nemen robots werkzaamheden van mensen over. Dat betekent niet per se dat die mensen op zoek moeten naar een hobby: over een jaar of tien zijn ze hard nodig om nieuwe productieprocessen in goede banen te leiden.

Om- en bijscholen

Uit dat alles kan maar een logische conclusie volgen: de arbeidsmarkt staat te springen om bij- en omscholingsprogramma’s, met name voor mensen die een praktisch beroep uitvoeren.

Dat zit zo: de banen die in het komende decennium gecreëerd worden, zullen vooral om sociale vaardigheden, en minder om technische vaardigheden vragen. Mensen die nu nog werk doen dat straks wordt overgenomen door een algoritme, moeten kortom zo snel mogelijk aan hun sociale vaardigheden gaan werken.

Noodzaak

Recent onderzoek van McKinsey maakt duidelijk hoe urgent dat is. Volgens het adviesbureau moet de helft van de mensen met een technisch beroep die de komende jaren hun baan gaan verliezen, nieuw werk vinden dat boven hun huidige salarisniveau ligt. Om voor die banen in aanmerking te komen, is extra scholing cruciaal.

De noodzaak van goede bij- en omscholing zou al met al niet duidelijker kunnen zijn. Of die noodzaak ook is doorgedrongen tot Den Haag, is echter onzeker. De VVD en D66 bijvoorbeeld, allebei bijna gegarandeerde coalitiepartners in het volgende kabinet, trokken in hun verkiezingsprogramma niet concreet geld uit voor het persoonlijk ontwikkelbudget dat de commissie Borstlap begin dit jaar adviseerde.

Niet populair

Maar zelfs als het geld wel vrijkomt, is het maar de vraag in hoeverre mensen met een praktisch beroep daar gebruik van maken. Uitzendbureau Olympia stelde vorig jaar bijvoorbeeld 1000 gratis omscholingstrajecten voor hen beschikbaar. Slechts 500 geïnteresseerden meldden zich aan.

Olympia stelde vorig jaar 1000 omscholingstrajecten beschikbaar. Slechts 500 geïnteresseerden meldden zich aan.

Bij Randstad waren de cijfers nog schrijnender. Daar lagen 14.000 omscholingstrajecten op de plank, slechts 1000 gegadigden kwamen erop af.

Baas in eigen loopbaan

“Van laagopgeleiden wordt opeens gevraagd zelf de regie nemen over hun loopbaan, maar die vraag is nooit eerder aan ze gesteld,” laat Steven Gudde, directeur arbeidsmarkt van Olympia, optekenen in het Financieel Dagblad. Volgens hem is dat de verklaring dat mensen met een technisch beroep hun professionele ontwikkeling niet als hun eigen verantwoordelijkheid zien.

De oplossing voor het probleem is niet makkelijk. Maar, zo vertelt hij het FD, door intimiderende woorden als ‘scholing’ en ‘opleiding’ te vervangen door een meer laagdrempelige term als ‘training’ zet je in ieder geval een stap in de goede richting.

4 toekomstscenario’s en wat ze betekenen voor loopbaanprofessionals

Geschreven door

Een jaar geleden zaten werkgevers, werknemers en de overheid met hun handen in het haar. De ene prognose over de werkloosheidsontwikkeling leek nog slechter dan de andere. Nu, 12 maanden later, blijkt het allemaal ontzettend mee te vallen. Sterker nog: de werkloosheid is afgelopen maanden opnieuw afgenomen. Slechts 3,6% van de beroepsbevolking heeft op dit moment geen baan.

Slechts 3,6% van de beroepsbevolking heeft op dit moment geen baan

De les die we hebben geleerd? De arbeidsmarkt ten tijde van de coronacrisis is onvoorspelbaar. Er is simpelweg geen precedent waarop we onze prognoses kunnen baseren. Als je veel verstand hebt van de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld omdat je er al twee decennia data over verzameld, kan je wel berekenen welke 4 toekomstscenario’s het meest waarschijnlijk zijn. En dat is precies wat Intelligence Group (IG!) heeft gedaan.

De 4 toekomstscenario’s zijn, als het aan het arbeidsmarktdatabedrijf ligt, als volgt:

  • Polder arbeidsmarkt
  • Moderne arbeidsmarkt
  • Arbeidsmarkt in mineur
  • Meer arbeidsmarktongelijkheid
4 toekomstscenario's
De 4 toekomstscenario’s van IG! kan je langs deze assen leggen

Polderarbeidsmarkt

Het eerste scenario dat IG! optekent, is die van de polderarbeidsmarkt. Dat scenario gaat uit van sterk economisch herstel: de werkloosheid blijft laag en er treedt geen economische krimp op. Het scenario gaat er daarnaast vanuit dat de arbeidsmarkt blijft zoals hij is. Er vinden dus geen grote verschuivingen plaats in hoeveel mensen per sector werken en in hoe die werkzaamheden worden uitgevoerd.

“Als de overheid achterblijft met progressieve ideeën, kan de arbeidsmarkt zomaar hetzelfde blijven”

“De polderarbeidsmarkt zou goed kunnen optreden als we na de verkiezingen lang moeten wachten op een nieuw kabinet”, vertelt Geert-Jan Waasdorp. Hij is directeur en oprichter van IG!. “Als de overheid achterblijft met progressieve ideeën, kan de arbeidsmarkt zomaar hetzelfde blijven.”

“Arbeidsmarktveranderingen die in dit scenario wel optreden, zullen vanuit het UWV of de regionale overheid komen. Dat zullen gepolderde oplossingen zijn, niet erg spannend dus. Maar vanwege de krapte op de arbeidsmarkt blijft er in dit scenario zeker vraag naar loopbaanprofessionals.”

Moderne arbeidsmarkt

Het tweede scenario dat IG! schetst, is verreweg het meest optimistisch. In dit scenario herstelt de economie niet alleen, maar de arbeidsmarkt raakt ook in transitie. Skills worden daarin belangrijker dan werkervaring bij het matchen van een werkzoeker op een vacature.

“Het Moderne arbeidsmarktscenario is heel gunstig voor de loopbaanindustrie”

De commissie Borstlap krijgt in dit scenario bovendien zijn zin, net als de commissie Roemer. Dat betekent dat de wet- en regelgeving op de arbeidsmarkt toekomstbestendig worden gemaakt, en dat arbeidsmigranten betere bescherming krijgen. Ook racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt worden in dit scenario aangepakt.

“Het Moderne arbeidsmarktscenario is heel gunstig voor de loopbaanindustrie”, weet Waasdorp. Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt en het doorbreken van recruitmenttradities, zal bijna iedere organisatie om een loopbaanprofessional verlegen zitten.”

Arbeidsmarkt in mineur

Strak tegenover het Moderne arbeidsmarktscenario staat het Arbeidsmarkt in mineur-scenario. In dit derde toekomstbeeld blijft de arbeidsmarkt ongewijzigd, maar belanden we wel in een economische crisis. “En misschien zelfs wel een sociale crisis”, waarschuwt Waasdorp.

“In dit scenario zal iedereen zijn mouwen moeten opstropen”

“Dit scenario is het minst gunstigst”, weet hij. “We krijgen erin te maken met een hoge werkloosheid en sociale onrust. Iedere week volgt er een nieuwe reorganisatie met bijbehorende ontslagronden. Het UWV krijgt daardoor de touwtjes in handen, dat is niet per se een organisatie die bekend staat om het doorvoeren van verandering.”

“In dit scenario zal iedereen zijn mouwen moeten opstropen. Er blijft werk voor de loopbaanprofessional, bijvoorbeeld via het UWV, maar het mag duidelijk zijn dat alle andere scenarios gunstiger zijn.”

Meer arbeidsmarktongelijkheid

Het vierde scenario dat IG! ons voorhoudt gaat net als het Arbeidsmarkt in mineur-scenario uit van een economische crisis. In het Meer arbeidsmarktongelijkheid-scenario komt de arbeidsmarkt echter wel in transitie.

“Doordat er focus komt op omscholing kan de loopbaansector hier toch van profiteren”

“In dit scenario gaan we veel werkloosheid zien. Maar doordat er focus komt op omscholing om die werkloosheid tegen te gaan, kan de loopbaansector hier toch van profiteren”, vertelt Waasdorp.

“Je zal wel merken dat werkgevers minder geld willen uitgeven aan gekwalificeerd personeel. Daardoor zal de ongelijkheid op de arbeidsmarkt toenemen. De interessante baantjes gaan dan immers naar de mensen die hun omscholing konden bekostigen.”

Hoe belangrijk zijn skills nou echt op de arbeidsmarkt?

Geschreven door

Waar jarenlang het cv de allesbepalende waarde was om een nieuwe baan te bemachtigen, komen we er steeds meer achter dat het een slechte voorspeller is. Bovendien remt het de werking van de arbeidsmarkt: want eenmaal in een bepaalde baan gevangen, lukt het maar moeilijk om nog uit zo’n vak te stappen. Terwijl het beter zou werken als je meer let op ‘skills for the future‘. Dan stem je behoefte van mens en organisatie immers beter op elkaar af. Maar hoe belangrijk zijn die skills op dit moment eigenlijk al? We vroegen het 6 experts.

Selecteer je op skills, dan stem je behoefte van mens en organisatie beter op elkaar af

Jack van Emden
Teamleider mobiliteit en recruitment gemeente Rotterdam, voorzitter (a.i.) CMI

“Skills zijn het fundament van de arbeidsmarkt. Als we echt goed en op een universele manier skills kunnen duiden, dan is dat de sleutel waar vraag en aanbod elkaar effectief en snel kunnen vinden.”

 

Christine Binnendijk
Director Health & Mobility bij KLM

“Skills zijn vanuit medewerkersperspectief heel belangrijk en waardevol. En dus ook het inzicht erin. Maar om dit daadwerkelijk succesvol een centraal thema te kunnen laten zijn, zal er binnen veel bedrijven nog hard gewerkt moeten worden aan de acceptatie hiervan. Zolang de meeste bedrijven blijven selecteren op diploma’s en ervaring uit dezelfde branche, blijft de match tussen vraag en aanbod lastig.”

 

Ester Leibbrand
Voorzitter Noloc, eigenaar loopbaanbureau SAMEN, dagvoorzitter

“Skills zijn ontzettende belangrijk – zonder skills kun je namelijk niets. De wijze waarop skills worden beoordeeld is nu echter nog onvoldoende: we zijn gewend aan schoolsystemen, diploma’s en de waarde/herkenning die ze voor iedereen hebben. Deze eenzijdige herkenning van skills zorgt ervoor dat kennis en kunde van mensen onvoldoende op waarde worden geschat. Dat vormt een belemmering voor arbeidsmobiliteit.”

“Als de arbeidsmarkt ergens behoefte aan heeft, dan is het wel het sneller herplaatsen van mensen binnen werk. We moeten daarom skills centraler stellen. De visie van werkgever en overheid moet dus meebewegen. Denken in skills, en minder in diploma’s, is daarbij noodzakelijk. Een eenduidige waardering van skills helpt daarbij, we hebben wel een nationale erkenning van vaardigheden en kwalificaties en validering van niet-formeel en informeel leren nodig. Binnen Europa zijn we op dit gebied al verder dan hier in Nederland.”

“Als de arbeidsmarkt ergens behoefte aan heeft, dan is het wel het sneller herplaatsen van mensen binnen werk”

Maurice Vermunt,
Directeur LDC

“Skills zijn en blijven heel belangrijk, vaardigheden en werkervaring als ijkpunt op de arbeidsmarkt. Goede zaak! Maar…. mensen en functies zijn meer dan alleen maar skills. Andere factoren spelen ook een rol; interesse, persoonlijkheid, salaris of persoonlijke belasting en belastbaarheid. Nieuwe technologie zorgt ervoor dat we naast skills ook andere persoonlijke variabelen kunnen laten meewegen. Zo brengen we ‘de arbeidsmarkt’ nóg gerichter naar het individu.”

 

skills op jos sandersJos Sanders
Lector Leven Lang Leren, Hogeschool Arnhem en Nijmegen”

Skills zijn cruciaal. Maar dat was altijd al zo. Waar het mij om gaat: diploma’s zijn ooit in het leven geroepen om skillste indiceren. Dat doen ze nog steeds. Daarom zijn ze ook een leidend ‘toegangsbewijs’ voor (delen van) de arbeidsmarkt. Zonder diploma mag je bijvoorbeeld (meestal) niet voor de klas en ook (meestal) niet aan het bed. Maar diploma’s geven slechts een beperkt beeld, ze ‘verouderen’ steeds sneller en ze zijn bovendien lang niet voor iedereen even goed bereikbaar.”

“En dat heeft lang niet altijd met de skills te maken die ze indiceren. Maar vaak óók met het pad dat naar dat diploma leidt. Voor de enorme diversiteit aan mensen die we hebben, is dat meestal een ‘gebaand’ pad. Een pad dat lang niet iedereen even goed bevalt. Om ervoor te zorgen dat mensen zich blijven ontwikkelen en ‘skilled’ blijven, moet je 1. laten zien wat iemand in huis heeft én 2. laten zien dat iemand die skills zélf ontwikkeld heeft, ín het werk. Daarmee versterk je vertrouwen in de eigen skillset én in het eigen leervermogen. Dat zijn belangrijke randvoorwaarden voor volgende stappen.”

“Diploma’s geven slechts een beperkt beeld, en ‘verouderen’ steeds sneller”

Radboud van Hal
Directeur Human Capital Group

“Skills zijn belangrijk, maar vergeet niet dat er twee manieren zijn om ze te leren. Enerzijds door opleidingen, cursussen en training. Maar anderzijds ook door werk- en levenservaring. De tweede soort vaardigheden zijn onbetaalbaar en van enorme waarde voor organisaties. Dus: herken ze en benut ze!”