Een jaar geleden zaten werkgevers, werknemers en de overheid met hun handen in het haar. De ene prognose over de werkloosheidsontwikkeling leek nog slechter dan de andere. Nu, 12 maanden later, blijkt het allemaal ontzettend mee te vallen. Sterker nog: de werkloosheid is afgelopen maanden opnieuw afgenomen. Slechts 3,6% van de beroepsbevolking heeft op dit moment geen baan.

Slechts 3,6% van de beroepsbevolking heeft op dit moment geen baan

De les die we hebben geleerd? De arbeidsmarkt ten tijde van de coronacrisis is onvoorspelbaar. Er is simpelweg geen precedent waarop we onze prognoses kunnen baseren. Als je veel verstand hebt van de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld omdat je er al twee decennia data over verzameld, kan je wel berekenen welke 4 toekomstscenario’s het meest waarschijnlijk zijn. En dat is precies wat Intelligence Group (IG!) heeft gedaan.

De 4 toekomstscenario’s zijn, als het aan het arbeidsmarktdatabedrijf ligt, als volgt:

• Polder arbeidsmarkt
• Moderne arbeidsmarkt
• Arbeidsmarkt in mineur
• Meer arbeidsmarktongelijkheid

Polderarbeidsmarkt

Het eerste scenario dat IG! optekent, is die van de polderarbeidsmarkt. Dat scenario gaat uit van sterk economisch herstel: de werkloosheid blijft laag en er treedt geen economische krimp op. Het scenario gaat er daarnaast vanuit dat de arbeidsmarkt blijft zoals hij is. Er vinden dus geen grote verschuivingen plaats in hoeveel mensen per sector werken en in hoe die werkzaamheden worden uitgevoerd.

“Als de overheid achterblijft met progressieve ideeën, kan de arbeidsmarkt zomaar hetzelfde blijven”

“De polderarbeidsmarkt zou goed kunnen optreden als we na de verkiezingen lang moeten wachten op een nieuw kabinet”, vertelt Geert-Jan Waasdorp. Hij is directeur en oprichter van IG!. “Als de overheid achterblijft met progressieve ideeën, kan de arbeidsmarkt zomaar hetzelfde blijven.”

“Arbeidsmarktveranderingen die in dit scenario wel optreden, zullen vanuit het UWV of de regionale overheid komen. Dat zullen gepolderde oplossingen zijn, niet erg spannend dus. Maar vanwege de krapte op de arbeidsmarkt blijft er in dit scenario zeker vraag naar loopbaanprofessionals.”

Moderne arbeidsmarkt

Het tweede scenario dat IG! schetst, is verreweg het meest optimistisch. In dit scenario herstelt de economie niet alleen, maar de arbeidsmarkt raakt ook in transitie. Skills worden daarin belangrijker dan werkervaring bij het matchen van een werkzoeker op een vacature.

“Het Moderne arbeidsmarktscenario is heel gunstig voor de loopbaanindustrie”

De commissie Borstlap krijgt in dit scenario bovendien zijn zin, net als de commissie Roemer. Dat betekent dat de wet- en regelgeving op de arbeidsmarkt toekomstbestendig worden gemaakt, en dat arbeidsmigranten betere bescherming krijgen. Ook racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt worden in dit scenario aangepakt.

“Het Moderne arbeidsmarktscenario is heel gunstig voor de loopbaanindustrie”, weet Waasdorp. Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt en het doorbreken van recruitmenttradities, zal bijna iedere organisatie om een loopbaanprofessional verlegen zitten.”

Arbeidsmarkt in mineur

Strak tegenover het Moderne arbeidsmarktscenario staat het Arbeidsmarkt in mineur-scenario. In dit derde toekomstbeeld blijft de arbeidsmarkt ongewijzigd, maar belanden we wel in een economische crisis. “En misschien zelfs wel een sociale crisis”, waarschuwt Waasdorp.

“In dit scenario zal iedereen zijn mouwen moeten opstropen”

“Dit scenario is het minst gunstigst”, weet hij. “We krijgen erin te maken met een hoge werkloosheid en sociale onrust. Iedere week volgt er een nieuwe reorganisatie met bijbehorende ontslagronden. Het UWV krijgt daardoor de touwtjes in handen, dat is niet per se een organisatie die bekend staat om het doorvoeren van verandering.”

“In dit scenario zal iedereen zijn mouwen moeten opstropen. Er blijft werk voor de loopbaanprofessional, bijvoorbeeld via het UWV, maar het mag duidelijk zijn dat alle andere scenarios gunstiger zijn.”

Meer arbeidsmarktongelijkheid

Het vierde scenario dat IG! ons voorhoudt gaat net als het Arbeidsmarkt in mineur-scenario uit van een economische crisis. In het Meer arbeidsmarktongelijkheid-scenario komt de arbeidsmarkt echter wel in transitie.

“Doordat er focus komt op omscholing kan de loopbaansector hier toch van profiteren”

“In dit scenario gaan we veel werkloosheid zien. Maar doordat er focus komt op omscholing om die werkloosheid tegen te gaan, kan de loopbaansector hier toch van profiteren”, vertelt Waasdorp.

“Je zal wel merken dat werkgevers minder geld willen uitgeven aan gekwalificeerd personeel. Daardoor zal de ongelijkheid op de arbeidsmarkt toenemen. De interessante baantjes gaan dan immers naar de mensen die hun omscholing konden bekostigen.”