Dit is waarom cliënten vastlopen door stress (en hoe je daarbij kunt helpen)

Stress op de werkvloer is een probleem dat blijft groeien. Arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare hebben berekend dat het aantal ziekmeldingen door stressgerelateerde klachten het afgelopen jaar met 8% is gestegen. En als je de cijfers van de laatste vijf jaar bekijkt, dan is het zelfs 30% meer. Dit betekent dat steeds meer werknemers langdurig thuiszitten, omdat ze het werk niet meer aankunnen. De gemiddelde duur van een ziekmelding door stress? 245 dagen. Dat is driekwart jaar. Sommige mensen zitten zelfs langer dan een jaar thuis.

De link tussen werkgeluk en stress

Werkgeluk is de laatste jaren een hot topic, en terecht. Want als je gelukkig bent in je werk, dan heb je minder kans op stress. Dat lijkt simpel, maar is het niet helemaal. Uit onderzoek van Driessen Groep blijkt dat het gemiddelde werkgeluk in Nederland een flinke dip heeft gehad. In 2018 was het nog een 6,9, maar in 2024 zakte dat cijfer naar een magere 5,3. Een dikke onvoldoende dus.

Volgens experts zoals Martijn Burger van het Erasmus Happiness Economics Research Organization (EHERO), heeft dit alles te maken met de hoge werkdruk en de onzekerheid op de arbeidsmarkt. Mensen voelen zich opgejaagd, hebben minder controle over hun werk en ervaren dat hun werk minder betekenisvol is. Allemaal zaken die bijdragen aan stress.

Het EHERO heeft onlangs een Geluksmonitor uitgebracht waarin ze uitkomsten van onderzoek naar welzijn, geluk, werkvoldoening en bevlogenheid zijn samengebracht. Klotst de stress bij jouw cliënt tegen de plinten en belemmert het loopbaanontwikkeling, dan is de Geluksmonitor zeker een bezoek waard.

Stress verlagen met technologie

KLM pakt stress op de werkvloer op een vernieuwende manier aan en zet technologie in om een handje te helpen. Door virtual reality (VR) verlagen ze de drempel voor werknemers om terug te keren na een lange periode van afwezigheid. Werknemers gebruiken een gesimuleerde omgeving om te wennen aan hun werkplek. Rustig, stap voor stap en vooral zondere direct de volle werkdruk te voelen.

Dat is met succes. “Ik kon voor een langere periode niet werken en merkte dat de drempel om weer aan de slag te gaan steeds hoger werd. Door het gebruik van de VR-bril kwam naar voren dat de aankomst in mijn hotelkamer een struikelblok was voor mij. Voor mij was dat echt het moment waarop ik me alleen voelde en dat maakte me angstig. Samen met de psycholoog heb ik dit aangepakt en heb ik het vertrouwen in mezelf weer teruggevonden,” vertelt Bouchra Echtaibi, cabin attendant bij KLM.

Oplossing op nationaal niveau

Ook op nationaal niveau zien we aandacht voor stress en ploppen er initiatieven op om het probleem op de werkvloer proactief aan te pakken. Het recent gelanceerde project DESTRESS, onder leiding van het Amsterdams UMC, is daar een voorbeeld van. DESTRESS is een meerjarig nationaal project, gericht op het vroegtijdig herkennen en aanpakken van stresssignalen.

Christiaan Vinkers, psychiater, deelt op LinkedIn: “Het bespreken van stressklachten is niet vanzelfsprekend. Oplopende stress wordt vaak te laat opgemerkt en mensen vallen soms langdurig uit. Daarom worden binnen DESTRESS vroege stresssignalen met bv. wearables gemeten en stressfactoren in kaart gebracht, zowel qua privé en werk(omgeving).”

De signalen en factoren worden op basis van kunstmatige intelligentie teruggekoppeld aan werknemers en werkgevers. Zo kunnen zij direct inspelen op de dreigende overbelasting. Noortje Wiezer van TNO, een van de partners in het project, legt uit: “Met DESTRESS versterken we de dialoog tussen werknemer en werkgever en geven we werknemers de handvatten om hun stress tijdig te herkennen en bespreekbaar te maken.”

Morgen aan de slag

Het mag duidelijk zijn dat de loopbaancoach een belangrijke rol kan spelen in de stressvermindering bij cliënten. Niet alleen door ze meer werkgeluk te laten ervaren, waardoor de stress verlaagt, maar ook door cliënten te begeleiden in grenzen stellen en zelfvertrouwen tonen op de werkvloer. Hier vast een paar concrete tips waar je morgen al mee aan de slag kunt:

1. Ga het gesprek aan over werkdruk

   De eerste stap is simpel: praat met je cliënt over waar de stress vandaan komt. Is het de hoeveelheid werk? Slechte communicatie met de leidinggevende? Of misschien iets heel anders? Hoe duidelijker je dit in kaart hebt, hoe beter je je cliënt kunt helpen. Gebruik eens de Sterke Kanten test van ICM. Daarmee ontdek je wat iemands sterke kanten zijn en hoe je deze beter inzet.

2. Help bij re-integratie

   Heeft je cliënt zich ziekgemeld door stress? Dan is het belangrijk om stap voor stap weer aan het werk te gaan. De VR-technologie van KLM is een goed voorbeeld van hoe je werknemers geleidelijk laat wennen. Kijk samen naar een persoonlijk re-integratieplan en zoek daarbij eens op wat er aan technologie bestaat om je te helpen.

3. Werk aan de balans tussen werk en privé

   Hybride werken is een blijvertje, maar dit maakt het soms lastig om werk en privé gescheiden te houden. Help je cliënt om duidelijke grenzen te stellen en tijd voor zichzelf te nemen. Laat ze daarmee oefenen in kleine gezelschappen of onschuldige situaties. Zeg bijvoorbeeld eens nee tegen een drankje dat je eigenlijk niet meer wilt.

4. Focus op wat écht gelukkig maakt

   Werkgeluk gaat niet alleen over minder stress. Het gaat ook over voldoening, autonomie en het gevoel dat je werk ertoe doet. Dat blijkt wel uit de onlangs verschenen werkgeluktest van Driessen Groep, ingevuld door 33.000 werkenden. De mensen die hun werkgeluk een 8 of zelfs een 9 gaven, bevinden zich in de techniek. Waarom zijn ze zo gelukkig? “Ze vinden dat hun werk ertoe doet, ze werken met plezier en zijn trots op hun vak,” schetst Metronieuws. Ga die ontdekkingstocht met een cliënt aan. Misschien helpt het alleen al om iemand bijvoorbeeld meer te laten samenwerken.

Verder lezen?

Weten hoe je cliënten helpt met grenzen stellen? Lees eens ‘Iets met grenzen stellen’ van spreker en auteur Iris Posthouwer. Daarin staan veel tips en handvatten om zelfverzekerder een ‘nee’ te verkopen. Meer leren over hoe je cliënten kunt begeleiden door fasen van herstel en op weg naar werkgeluk? Misschien heb je wat aan het Webinar van ICM ‘Introductie in stress- en burn-outcoaching’. Je bent dan wel geen stresscoach, maar meer informatie is altijd bruikbaar.