Arbeidsmarkt24/04/2024 · 3 min
Wie zo nu en dan de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bezoekt, weet dat je er niet komt voor de sensatie. Des te opvallender was dit artikel dat twee weken geleden op hun website verscheen. Het ging over de dalende Nederlandse arbeidsproductiviteit.
Veruit de grootste afname
Al in de eerste alinea pakten de statistici uit. We hebben, zo viel te lezen, te maken met “veruit de grootste afname van de arbeidsproductiviteit sinds de kredietcrisis van 2009”. Vergelijk je 2020 met 2019, dan is die namelijk met 1,8% gedaald. Dat cijfer geldt trouwens alleen voor de commerciële sector. De overheid, het onderwijs en het onroerend goed zijn in de berekeningen dus niet meegenomen.
We hebben te maken met “veruit de grootste afname van de arbeidsproductiviteit sinds de kredietcrisis van 2009”
Betekent die daling van bijna 2% dan dat we lui geworden zijn? Betekent het dat we – misschien wel vanwege het virus dat ons maandenlang aan de bank gekluisterd hield –niet meer willen werken? Je zou het haast gaan vermoeden. En enkele onderzoeken lijken dat vermoeden zelfs te staven.
Motivatiegebrek
Uit cijfers van Workday, een producent van HR-software, blijkt bijvoorbeeld dat bijna de helft van werkenden in West-Europa zichzelf maar lastig kon motiveren in 2020. Daarbij ging het overigens niet om een klein onderzoekje: iets meer dan zeventienduizend mensen uit negen landen deden eraan mee.
Bijna de helft van werkenden in West-Europa kon zichzelf maar lastig motiveren in 2020
De oorzaak van hun motivatiegebrek kon die bijna 50% bovendien makkelijk onderbouwen. Het lag allemaal aan de verslechterde communicatie met hun collega’s, zo vertelden ze de onderzoekers. Het dagelijkse gehannes met Microsoft Teams en Zoom kwam hen de neusgaten uit.
Maar klopt dat wel?
Toch is dat niet het hele verhaal. Verre van, eigenlijk. Want alhoewel er vast veel mensen minder hard zijn gaan lopen door te thuiswerken, is voor veel anderen het omgekeerde waar. Daar kwamen onderzoekers van onder andere de TU Delft en TU Eindhoven achter toen ze tussen april en december 2020 veertigduizend thuiswerkers aan de tand voelden.
Een meerderheid van de ondervraagden geeft zijn productiviteit thuis een hoger cijfer dan op kantoor
Lang verhaal kort: een meerderheid van de ondervraagden, 55% om precies te zijn, gaf zijn productiviteit thuis een hoger cijfer dan op kantoor. En nog veel schokkender: thuiswerkers beoordeelden hun productiviteit met een rapportcijfer van 7,7. Dat is een heel punt hoger dan het cijfer dat pre-corona kantoorwerkers hun productiviteit gaven.
Hoe zit het dan met die keldering?
Maar als we afgelopen jaar niet per se minder productief zijn geworden, hoe bestaat het dan dat onze arbeidsproductiviteit toch naar beneden dook? “Industrieën als de horeca en het toerisme, die moesten sluiten of op een laag pitje moesten draaien, zijn er de oorzaak van”, legt het CBS uit.
Dat zit zo: arbeidsproductiviteit is letterlijk de waarde die een arbeider toevoegt aan een product, per uur dat-ie werkt. In de sectoren die de arbeidsproductiviteit in 2020 naar beneden trokken – de horeca bijvoorbeeld – werden gedurende de coronacrisis natuurlijk een stuk minder uren gemaakt, maar die gewerkte uren zorgden ook voor minder omzet. Per gewerkt uur verdienden veel werknemers kortom minder geld voor de baas. En dus daalde, technisch gezien, hun arbeidsproductiviteit.
Per gewerkt uur verdienden veel werknemers kortom minder geld voor de baas
Toch weer naar kantoor
In andere woorden: we werkten in 2020 niet per se minder hard. En van thuiswerken zijn we eerder meer dan minder productief geworden.
Moeten werknemers bij jou bedrijf straks toch weer op kantoor aan het werk? Dan heeft NRC-columniste Japke-d. Bouma een lijstje met een knipoog klaarstaan. Daarin kunnen werknemers lezen hoe ze zich op de terugkeer naar kantoor kunnen voorbereiden.
