Future24/04/2024 · 3 min
Adjiedj Bakas is eigenlijk continu met de toekomst bezig. Dat is niet meer dan logisch: hij geeft jaarlijks zo’n 120 lezingen waarin hij voor verschillende sectoren vooruitblikt op wat komen gaat. Bovendien verkocht hij meer dan een miljoen boeken over de ontwikkeling van uiteenlopende trends, zijn nieuwe boek verschijnt in de herfst: Het Handboek Hybride Werken. Je kunt hem tot slot ook van tv kennen: hij is een graag geziene gast bij talkshows.
Telefoon uit de toekomst
Vandaag is Bakas echter niet alleen met de toekomst bezig, de toekomst is ook een beetje met hem in de weer. De artificial intelligence van zijn telefoon denkt namelijk dat-ie aan het rijden is, terwijl hij toch echt geparkeerd staat. Hoe dan ook: z’n smartphone staat het hem niet toe om te videobellen – aan de andere kant van de lijn moeten we het met alleen zijn stem doen.
“Computers zijn er op ons werk om ons te helpen, niet om ons in de weg te zitten”
“Daar moeten we op de werkvloer ook steeds meer voor gaan oppassen”, roept Bakas lachend door de tegenstribbelende telefoon. “Die computers denken voor ons na, maar soms is het beter om zelf na te denken. Dan hadden we elkaar nu gewoon via Teams gesproken. Computers zijn er op ons werk om ons te helpen, niet om ons in de weg te zitten.”
We hebben Bakas juist over dit fenomeen aan de lijn. Of eigenlijk: we willen het met hem over de vaardigheden van de toekomst hebben – omgaan met alleswetende digitale entiteiten is daar onderdeel van.
Beroepen kennen we niet, vaardigheden wel
Waarom we hem daar over spreken? Dat heeft alles te maken met een opmerkelijke statistiek uit een blog van de nieuwspagina van SkillsCV – een platform waar werknemers zich op basis van vaardigheden bij werkgevers kunnen laten matchen. Ellen van Poorten, Kwartiermaker Arbeidsmarkt bij de gemeente Almere, liet in dat artikel optekenen dat 70% van de beroepen die we in de toekomst nodig hebben, nu nog onbekend zijn. En als je niet weet welke banen je straks nodig hebt, kun je mensen er ook niet voor opleiden.
De oplossing in Almere voor dit probleem is simpel: we weten misschien nog niet welke beroepen we straks nodig hebben, maar wél welke vaardigheden. In die vaardigheden kun je mensen dus onderwijzen – dat gebeurt nu ook in de grootste stad van Flevoland. Voor ons aanleiding genoeg om ons af te vragen: ‘wat zijn dat dan, die skills van de toekomst?’ Bakas vertelt het ons, vanuit zijn auto dus.
We weten misschien nog niet welke beroepen we straks nodig hebben, maar wél welke vaardigheden
Vaardigheid 1: ongelofelijke digitale know-how
Het bleek reeds bij de totstandkoming van de belverbinding: we worden steeds afhankelijker van AI. Dat is natuurlijk al een poosje het geval, maar de trend neemt alleen maar toe, vertelt Bakas. “In Amerika kun je bij de McDonalds bij een hologram je burger bestellen. In diezelfde restaurantketen werken dus mensen die een hologram als collega hebben.”
“De kans dat jij en ik zometeen ook met geprojecteerde collega’s werken, is reëel. En anders wel met andersoortige complexe digitale systemen. Dat is nodig ook: alleen zo vullen we de schaarste aan mensen op de arbeidsmarkt op. Er zijn gewoon geen jongeren meer – we zijn in het Westen gestopt met kinderen te krijgen. Ik heb ze zelf ook niet, wel een hond trouwens, dat is bijna hetzelfde. Maar die hond gaat niets betekenen voor de arbeidsmarkt, kan ik je verzekeren.”
“Ik heb geen kinderen, wel een hond, maar die gaat niets betekenen voor de arbeidsmarkt”
“Hebben we straks digitale collega’s? Dan moeten we daar goed mee om kunnen gaan. Heel belangrijk dus, dat je ongelofelijk goede digitale vaardigheden hebt, en die ook continu bijspijkert. In de toekomst kan het maar zo het verschil maken tussen goed functioneren of niet functioneren.”
Vaardigheid 2: emotionele capaciteiten
Bakas: “Hebben we straks veel digitale collega’s? Dan moeten we niet alleen veel digitale kennis hebben – ook onze emotionele capaciteiten zullen op de proef worden gesteld. Ga maar na: computers kunnen heel goed gevoelloos en koud hun werk doen, veel beter dan wij. Maar emotie? Dat kun je niet aan een computer overlaten. Heel belangrijk dus, dat de werknemer van de toekomst uitstekende emotionele voelsprieten heeft. Daarmee kan hij de gaten die computers openlaten dichtlopen.”
“Emotie kun je niet aan een computer overlaten”
“Nog een reden dat die emotionele voelsprieten cruciaal worden, heeft een onderzoeker van de NASA me eens uitgelegd. Het komt op het volgende neer: een paar keer per eeuw spelen het magnetisch veld van de zon en het aardmagnetisch veld op elkaar in – we krijgen dan allemaal korte lontjes. Het gebeurde in de jaren ’30 bijvoorbeeld, ik hoef jou niet te vertellen wat ons dat vervolgens heeft opgeleverd. In de jaren ’60 gebeurde het opnieuw: toen zagen we de Korea- en Vietnamoorlog en de studentenprotesten.”
“Binnenkort staat het fenomeen weer te gebeuren. We moeten dit keer proberen om daar goed mee om te gaan – ook op de werkvloer. Heb je een hoge emotionele intelligentie? Dan kun je beter omgaan met chagrijnige collega’s; die kwaliteit zal goud waard zijn.”
Vaardigheid 3: ontwikkelingsvermogen
Bakas: “Om op de arbeidsmarkt van de toekomst succesvol te zijn, moet je jezelf kunnen ontwikkelen. We gaan namelijk naar een systeem toe dat iets wegheeft van de voetbaltransfermarkt. Werknemers die bij het ene bedrijf verbetering aan de dag leggen, en laten zien dat ze nieuwe vaardigheden kunnen leren, worden door het andere bedrijf verleid om bij hen te komen werken. Ik sluit niet uit dat daar dan ook een transfersom tegenover staat.”
“We gaan naar een arbeidsmarkt die wel iets weg heeft van de voetbaltranfermarkt”
“In andere woorden: laat jij zien dat je de competentie hebt om continu nieuwe skills te leren? Dan ligt er voor jou een mooie carrière in het verschiet.”
Vaardigheid 4: goed voor jezelf zorgen en pandemie-proof worden
Bakas: “We zagen het de afgelopen twee jaar met de coronacrisis: gezondheid is cruciaal. Niet alleen in privésituaties, maar ook op de werkvloer. Want liep jij ergens corona op, en kwam je toch naar kantoor? Dan hadden een paar dagen later je collega’s het ook, en kon je werkgever fluiten naar z’n winst.”
“In de toekomt zullen virussen zoals COVID-19 alleen maar prominenter worden. Zaak dus, dat de perfecte werknemer goed voor zichzelf kan zorgen, en verantwoorde beslissingen neemt wanneer het op gezondheid aankomt. In een wereld waar mensen vaker ziek zullen zijn, wordt gezondheid namelijk een veelgevraagde eigenschap op de werkvloer. Ook moet je bestand zijn tegen klimaatlockdowns, energielockdowns en nieuwe pandemielockdowns.”
