Zo begeleid je een cliënt die geen idee heeft wat hij wil

Zo’n twee weken geleden las je op deze site een interview met Catelijne Gerlag, ze legde daarin uit hoe je generalisten, ook wel multipoptentials, het best begeleidt. Lang verhaal kort: deze mensen, die zoveel passies en ideeën hebben dat ergens voor kiezen voor hen frustrerend wordt, moet je in je begeleiding in ieder geval niet tot één richting beperken – hoe logisch dat bij loopbaanonderzoek ook voelt. De fundering achter dat advies, en meer over Gerlags visie, vind je via deze link. Erop klikken is een aanrader.

Het tegenovergestelde van een generalist

Heb je het stuk gelezen, en ontdekt hoe je een multipotential helpt? Mooi! Wat ons betreft is het meteen een goed moment om eens naar de andere kant van het spectrum te kijken. Want tegenover de generalist die duizenden dingen tegelijk wil doen, staat natuurlijk de cliënt die géén idee heeft wat-ie wil – en ook van hen zijn er veel. Hoe begeleid je deze groep?

Hoe je iemand die geen idee heeft wat hij wil begeleidt, hangt af van zijn situatie

Het antwoord hangt natuurlijk af van de situatie van je coachee. Heb je te maken met iemand die ouder is dan 35, en écht niet weet hoe hij zijn geld wil verdienen? Dan komt dat al snel óf omdat hij zijn oude werk ontgroeid is, bijvoorbeeld omdat hij niet langer op een kantoor wil werken, óf omdat zijn oude werk niet meer bestaat – bijvoorbeeld omdat het wordt overgenomen door AI.

Vorig werk of kindertijd als basis

Het onderscheid tussen die twee is belangrijk. Immers: als iemand z’n oude baan nog graag wil doen, maar er door de omstandigheden niet meer om hem wordt gevraagd, kun je z’n voorgaande job als beginpunt voor je zoektocht naar iets nieuws nemen. Waarschijnlijk is de situatie in dat geval als volgt: je cliënt heeft tunnelvisie – hij wil het werk doen dat hij altijd al deed, en anders niets. Ons advies: analyseer de taken waar hij in zijn vorige baan voldoening uithaalde, en koppel die aan een sector waarin wél mensen worden gezocht. Gelukt? Dan breng je je vastgelopen coachee opeens op ideeën die hij vol passie wil najagen.

Analyseer of je taken uit een vorige baan kunt koppelen aan een nieuwe

Heb je daarentegen te maken met een cliënt die zelf z’n vorige baan tabee heeft gezegd? Dan veranderen de zaken: de kans dat ongeveer hetzelfde takenpakket in een nieuwe baan hem wél blij maakt is tenslotte gering. Weet je coachee alleen dat hij iets anders wil, maar heeft hij geen idee wat? Dan doe je er goed aan om zijn passies te analyseren, en op basis daarvan passend werk te zoeken. Bijvoorbeeld: wat doet hij nu voor hobby’s, en kun je die vertalen naar een professionele setting?

Als die analyse onverhoopt geen opties oplevert, raden we aan om naar de vroege jeugd van je cliënt te kijken: wat vond hij leuk als kind? Dat klinkt misschien een beetje flauw, maar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat die informatie veel zegt over de beroepen waarin hij op latere leeftijd werkgeluk kan vinden. Hielp je coachee bijvoorbeeld al op vroege leeftijd met het organiseren van familiebijeenkomsten? Grote kans dat er nu een event-planner in hem schuilt!

Algemene tips

Tot slot kunnen we je een tweetal algemene tips meegeven: elke cliënt die niet weet wat hij wil heeft er iets aan, of hij z’n oude werk nu mist of niet. Ten eerste: zorg dat je coachee zijn routines verbreekt. Dat kan heel simpel, laat hem bijvoorbeeld eens naar de Jumbo gaan, in plaats van de Albert Heijn. Waarom? Als je cliënt dingen niet op de automatische piloot doet, moet hij nadenken over keuzes die hij maakt. Al dat ‘gekies’ zet z’n brein aan het werk; dat levert nieuwe perspectieven op. En nieuwe perspectieven kunnen zomaar nieuwe loopbaanideeën opleveren.

Ten tweede: laat je cliënt in zijn omgeving rondvragen welk werk bij hem past. Grote kans dat z’n partner, vrienden en familie hem soms beter kennen dan hijzelf. In andere woorden: je coachee weet misschien niet welk beroep bij hem past, maar de suggesties van z’n omgeving zorgen voor wél voor inspiratie!