“Het leven van een generalist is soms frustrerend”, vertelt Catelijne Gerlag. Ze kan het weten: de coach, die zich richt op de doelgroep, is er zelf één. Waar die frustratie vandaan komt? “Generalisten als ik vinden veel verschillende soorten werk leuk”, begint ze uit te leggen. “Op zich is dat een zegen, we hoeven niet bang te zijn dat we zonder werk komen te zitten. Maar het betekent ook dat we nooit lang energie halen uit één en dezelfde baan – het gras lijkt altijd groener aan de overkant. Ik ben inmiddels 52, en heb al drie verschillende carrières achter de rug. Bij elke move hoorde ik mensen zeggen: ‘ga je nu alweer iets anders doen?’. Ik kreeg daardoor het gevoel dat ik in m’n vorige werk was mislukt.”

Nooit op één ding richten

Vijf jaar geleden bekroop dat gevoel (de onrust, het verlangen naar iets nieuws en meer voldoening in werk) haar opnieuw, en ging ze op onderzoek uit. Ze wilde weten: hoe was het in ’s hemelsnaam mogelijk dat ze steeds weer iets anders wilde, en hoe kon ze die drang in goede banen leiden? Haar research wierp vruchten af: de lessen die ze leerde deelt ze nu met mede-generalisten in haar loopbaancoachpraktijk, om hen te helpen succesvol en gelukkig te worden in werk.

“De lessen die ik leerde deel ik nu met mede-generalisten in mijn loopbaancoachpraktijk”

Vraag je Gerlag naar de belangrijkste les? Dan vertelt ze al snel over wat ambitieuze generalisten – ze noemt hen ook wel multipotentials – vooral níét moeten doen. Dat is: zichzelf in één richting forceren – dat is tenslotte tegennatuurlijk voor de groep. “Soms krijg ik mensen in mijn praktijk die bij een andere loopbaancoach wél werd geadviseerd om een enkel interessegebied te volgen: dat vind ik eeuwig zonde. Die loopbaanbegeleiders doen dat natuurlijk met de beste intenties, maar het maakt mensen onzeker en ongelukkig.”

Laat zien dat er tijd is voor meer

Begeleiders die met een multipotential te maken krijgen, kunnen veel beter voor een ander soort aanpak kiezen, vervolgt Gerlag. “Ik laat coachees die voor hun gevoel honderd verschillende dingen willen hun wensenlijst bijvoorbeeld terugbrengen naar pak hem beet twaalf items”, vertelt ze. “Twaalf is nog steeds veel, maar wel beter te overzien. Ze denken dan alsnog dat er simpelweg geen tijd is om al hun wensen uit te voeren, maar wanneer ik hun twaalf ideeën met hen langsloop, en voor elk een tijdsframe vaststel, ontdekken ze al gauw dat er meer mogelijk is dan gedacht.”

“Wanneer ik hun twaalf ideeën met hen langsloop ontdekken ze dat er meer mogelijk is dan gedacht”

“Is mijn coachee bijvoorbeeld dertig jaar oud, en wil hij helpen bij het oprichten van een weeshuis in een ontwikkelingsland, maar ook een trainingscentrum uitbaten op de hei? Dan laat ik hem zien: dat weeshuis kun je in twee jaar doen, en het ontwikkelen van die cursusruimte kost je misschien een jaar of drie – dat zijn vijf jaar in totaal. Dat betekent dat, ervan uitgaande dat je op je 65^ste met pensioen gaat, je daarna nog dertig jaar overhebt voor andere projecten. Je ziet op zo’n moment dat er een last van hun schouders valt.”

Generalisten in soorten en maten

Multipotentials zijn er echter in soorten en maten: de categorie die eerst de ene passie wil najagen, en pas daarna de ander (en zodoende gebaat is bij de rekensom van hierboven), is slechts één van hen. “Een andere groep multipotentials vindt het leuk om werkzaamheden te combineren”, vertelt Gerlag. “Dan kan iemand in een baan van drie dagen per week het één doen, en daarnaast twee dagen als zzp’er met het ander aan de slag. Of je vindt een manier om al je talenten en passies in één baan of een eigen bedrijf te combineren, waarbij je regelmatig van pet wisselt. Wat maar voor jou werkt.”

“Of je vindt een manier om al je talenten en passies in één baan of eigen bedrijf te combineren”

Een vierde groep generalisten wil weliswaar veel verschillende dingen doen, maar heeft ook behoefte aan de structuur van een vaste baan, weet Gerlag tot slot. “Die groep is ondanks hun multipotentialisme het best af met een vast contract”, vertelt ze. “Maar dat betekent niet dat ze hun andere interesses opzij moeten schuiven”, vervolgt ze meteen. “Zij kunnen door middel van vrijwilligerswerk of hobby’s in hun vrije tijd volop aan hun trekken komen.”

Bewustwording creëren

Gerlag zou niets liever willen dan een Nederlandse loopbaansector waarin een ambitieuze generalist direct wordt herkend. “Zover zijn we echter nog lang niet”, moet ze toegeven. “Toen ik multipotentials ging bestuderen, vond ik vooral auteurs en een enkel wetenschappelijk onderzoek in Amerika en Canada” – een boek uit het laatstgenoemde land liet het kwartje bij haar vallen. “In Nederland was er niets.”

“Er is dus nog veel werk aan de winkel, vooral op het gebied van bewustwording”, besluit ze. “Want hoe kunnen loopbaanprofessionals generalisten helpen, als er niet eens cijfers over hun aanwezigheid op de Nederlandse arbeidsmarkt te vinden zijn?” De multipotential in Gerlag verschijnt aan het eind van het gesprek aan het oppervlak, als ze stelt: “misschien moet ik naast mijn coachwerk zelf die gegevens gaan verzamelen en onderzoek gaan doen.”

Verder lezen

Wil je meer lezen over generalisten, en aan welk soort begeleiding de groep behoefte heeft? Bekijk dan hier de (zeer actieve) LinkedIn-pagina van Gerlag, of bezoek via deze link haar website. Daar vind je ook een quiz voor multipotential cliënten, die een indicatie geeft van het soort generalist dat ze zijn.