McKinsey waarschuwt: arbeidsmarkt staat onder druk

Het is al langer bekend dat het tekort aan werknemers een steeds urgenter probleem wordt. Veranderen we niets, dan loopt het tekort op de arbeidsmarkt op tot 1,4 miljoen werknemers, aldus McKinsey. Dit zijn verontrustende cijfers die vooral tekorten veroorzaken in de zorg, IT en technische beroepen. (Hoe dat tekort in deze sectoren komt leggen de makers van People Power Podcast goed uit.)

McKinsey: “De samenleving moet zich aanpassen aan een nieuwe realiteit, waarin de meerderheid van de mensen op een bepaald moment in hun werkzame leven meerdere keren van beroep moet veranderen.”

We moeten veranderen

Met een vergrijzende bevolking, lage geboortecijfers en een afnemende productiviteitsgroei neemt de druk op de arbeidsmarkt toe. Daarnaast zorgen toenemende ongelijkheid in inkomen en arbeidsomstandigheden, dalende kwaliteit van het onderwijs en meer geestelijke en lichamelijke gezondheidsproblemen voor extra uitdagingen.

Wil je een organisatie bouwen, dan zijn er volgens McKinsey weloverwogen keuzes nodig. De toekomstige arbeidsmarkt moet voldoende mensen en de juiste vaardigheden hebben om aan de vraag te voldoen. Volgens het rapport moeten we in actie komen om de krapte op te lossen en de zogenaamde ‘trein van baantransities’ op gang moeten brengen.

Vier elementen als oplossing

Volgens McKinsey zijn er vier essentiële elementen om de maatschappelijke ambities van Nederland waar te maken en de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken:

1. Productiviteit verhogen: Technologische innovaties zoals automatisering en digitalisering kunnen volgens McKinsey het arbeidstekort tegen 2030 met ongeveer 1,1 miljoen mensen verminderen.
2. Participatie optimaliseren: McKinsey stelt voor om de participatie te verbeteren door bijvoorbeeld mensen na hun pensioen te laten doorwerken en meer mensen te stimuleren om meer uren te werken, wat het tekort aan arbeidskrachten tegen 2030 met ongeveer 100.000 tot 200.000 mensen kan verminderen.
3. Arbeidsmarktmobiliteit vergroten: McKinsey pleit ervoor dat mensen zich vaker moeten omscholen en dat er een ‘trein van baantransities’ op gang moet komen. Om dit te bereiken, stellen ze drie veranderingen voor: infrastructuur ter ondersteuning van loopbaanveranderingen en vaardigheden-gerichte werving, leertrajecten waarin mensen sneller in betaald werk komen (met financiële steun voor bijscholing), en betere integratie van bijgeschoolde werknemers.
4. Arbeidsgeschiktheid vergroten: Mensen moeten in goede lichamelijke en geestelijke gezondheid naar werk kunnen gaan. Om die vaardigheden te vergroten, moeten we volgens het rapport inzetten op skill fitness (afstemming van vaardigheden op de vraag en het vermogen die nieuwe vaardigheden aan te leren), physical fitness (werknemers met fysiek belastende banen tijdig toegang geven tot alternatieven) en mental fitness (verbeteren van geestelijke gezondheid van werknemers).

De eerste twee elementen verminderen de algehele krapte op de arbeidsmarkt, terwijl de laatste twee ervoor zorgen dat de beroepsbevolking beter aan de vraag kan voldoen.

Maar… is dat alles?

Hoewel het rapport van McKinsey waardevolle inzichten biedt, zijn er ook kritische geluiden. Zo zijn er twijfels over het correct gebruiken van cijfers en wijst Wim Davidse erop dat het rapport weinig aandacht besteedt aan de kwaliteit van werkgeverschap. Dit is wél cruciaal voor het aantrekken en behouden van werknemers. Goede arbeidsomstandigheden, een positieve werkomgeving en adequate ondersteuning zijn essentieel om werknemers tevreden en productief te houden. Davidse: “Stevige analyse, goede handvatten. Maar nauwelijks of niet lees ik over het immense belang van de kwaliteit van werkgeverschap.”

Verder lezen?

People Power maakte een interessante podcast over de krapte op de arbeidsmarkt en de belemmering voor economie. Arbeidsmarktcommunicatiespecialist Marcel van der Quast geeft inzichten, tips en praktische oplossingen voor werkgevers die moeilijk talent kunnen vinden en Ton Wilthagen deelt zijn ideeën over de huidige mismatch op de arbeidsmarkt.

Meer weten over het belang van goed werkgeverschap? Onlangs publiceerde Facto een blog over werkgeverschap bij krapte op de arbeidsmarkt.