Assessments & tools16/06/2025 · 3 min
Onderzoekers van de Technische Hochschüle Würzburg‑Schweinfurt testten vijf grote taalmodellen, waaronder ChatGPT. Ze maakten identieke profielen aan, alleen het geslacht werd veranderd.
Mannen kregen steevast hogere salarisadviezen. Soms liep dat verschil zelfs op tot $120.000, zoals bij een arts die volgens het model $400.000 moest vragen, terwijl zijn vrouwelijke tegenhanger bleef steken op $280.000. Eerder richtte de maatschappelijke discussie zich vooral op hoe vrouwen zelf minder durven te vragen. Maar nu blijkt: zelfs AI, verpakt als neutrale adviseur, draagt bij aan ongelijkheid.
Bias zit in de wortels van AI
Wat er gebeurt is een logisch vervolg van hoe grote taalmodellen worden getraind. Ze verwerken enorme hoeveelheden tekst: sollicitatietips, forums, nieuwsartikelen, historische vacatures. En die taal is doordrenkt van discriminatie en stereotype aannames. De modellen “leren” dat bepaalde groepen minder waard zijn, omdat dat historisch gezien zo is geweest. Met als resultaat een advies dat vrouwen en minderheden structureel benadeelt. Onderzoeken bevestigen dat dit effect zich consistent voordoet bij geslacht, etniciteit en migratiestatus, en in uiteenlopende sectoren zoals techniek, geneeskunde en bedrijfskunde.
De uitkomst van dit onderzoek is een ongemakkelijke wake-upcall. AI-tools zijn aantrekkelijk, snel en makkelijk inzetbaar, maar zonder reflectie kunnen ze cliënten ondermijnen. Als een chatbot voor vrouwen structureel lagere bedragen noemt, wordt dat het startpunt van onderhandelingen, met alle gevolgen van dien.
Angst voor afwijzing
Een loopbaanprofessional opereert zelden in een vacuüm. Cliënten komen met verwachtingen, onzekerheden en achterliggende patronen. Bij vrouwen hoor je vaker dat “onderhandelen spannend” voelt, dat er meer angst is voor afwijzing of dat sociale verwachtingen zwaar wegen. De AI-adviezen bevestigen onbedoeld die terughoudendheid. Terwijl coaching juist draait om het versterken van assertiviteit en zichtbaarheid.
De balans vinden is AI inzetten om actuele informatie op te halen, maar altijd met een kritische insteek. De interpretatie, nuance en het verhaal om cijfers heen blijven voorbehouden aan de professional. Koppel AI aan marktbeschouwing en vaardigheidstraining, door te oefenen met tegenargumenten en strategische formuleringen. Gebruik AI, maar laat het niet domineren. Zolang jouw professionele blik achter het advies zit, kunnen cliënten profiteren van de snelheid en data, zonder dat ze benadeeld worden.
